ad initium

Constantinopolis

121 Quo tempore (ut idem paulus scriptor haud contemnendus testatur) cassiodorus apud urbem romam tam sæculari quam diuina scientia claruit: apud castrum casini sanctus Benedictus magnae uitae meritis et apostolicis uirtutibus efulsit: apud constantinopolin uero priscianus caesariensis grammaticæ artis profunda rimatus est. A cette époque (selon que l’atteste le même Paul, écrivain qui n’est en rien négligeable), Cassiodore à Rome s’illustra tant dans la science profane que dans la science sacrée ; au Mont Cassin, saint Benoît resplendit des merites d’une grande vie et des vertus apostoliques ; à Constantinople, Priscien de Césarée explora les profondeurs de l’art grammatical.

220 nam theodora augusta iustiniani imperatoris uxor cum anthemium constantinopolitanæ ecclesiæ episcopum cuperet restituere: qui tunc ab urbe constantinopoli exulabat: quod Eutychianæ haereseos fautor fuisset: (fuit autem eutyches constantinopolitanus abbas aduersarius Nestorio hæresiarchæ constantinopolitano episcopo. De fait, Théodora Augusta, l’épouse de l’empereur Justinien, désirait rendre à Anthémius le siège épiscopal de Constantinople, alors qu’il était en exil loin de Constantinople parce qu’il avait soutenu l’hérésie eutychienne. (Eutychès, abbé de Constantinople, était un adversaire de l’hérésiarque Nestorius, évêque de Constantinople.

220 nam theodora augusta iustiniani imperatoris uxor cum anthemium constantinopolitanæ ecclesiæ episcopum cuperet restituere: qui tunc ab urbe constantinopoli exulabat: quod Eutychianæ haereseos fautor fuisset: (fuit autem eutyches constantinopolitanus abbas aduersarius Nestorio hæresiarchæ constantinopolitano episcopo. De fait, Théodora Augusta, l’épouse de l’empereur Justinien, désirait rendre à Anthémius le siège épiscopal de Constantinople, alors qu’il était en exil loin de Constantinople parce qu’il avait soutenu l’hérésie eutychienne. (Eutychès, abbé de Constantinople, était un adversaire de l’hérésiarque Nestorius, évêque de Constantinople.

220 nam theodora augusta iustiniani imperatoris uxor cum anthemium constantinopolitanæ ecclesiæ episcopum cuperet restituere: qui tunc ab urbe constantinopoli exulabat: quod Eutychianæ haereseos fautor fuisset: (fuit autem eutyches constantinopolitanus abbas aduersarius Nestorio hæresiarchæ constantinopolitano episcopo. De fait, Théodora Augusta, l’épouse de l’empereur Justinien, désirait rendre à Anthémius le siège épiscopal de Constantinople, alors qu’il était en exil loin de Constantinople parce qu’il avait soutenu l’hérésie eutychienne. (Eutychès, abbé de Constantinople, était un adversaire de l’hérésiarque Nestorius, évêque de Constantinople.

220 nam theodora augusta iustiniani imperatoris uxor cum anthemium constantinopolitanæ ecclesiæ episcopum cuperet restituere: qui tunc ab urbe constantinopoli exulabat: quod Eutychianæ haereseos fautor fuisset: (fuit autem eutyches constantinopolitanus abbas aduersarius Nestorio hæresiarchæ constantinopolitano episcopo. De fait, Théodora Augusta, l’épouse de l’empereur Justinien, désirait rendre à Anthémius le siège épiscopal de Constantinople, alors qu’il était en exil loin de Constantinople parce qu’il avait soutenu l’hérésie eutychienne. (Eutychès, abbé de Constantinople, était un adversaire de l’hérésiarque Nestorius, évêque de Constantinople.

224 cum ergo Anthemium relegatum cuperet augusta restituere. Vigilius tunc diaconus et per id temporis constantinopoli agens mulieri pollicitus est: si in petri sede poneretur ipse: Anthemium se reducturum. Augusta désirait donc rendre son siège à l’exilé Anthémius. Vigile était alors diacre et, vivant à cette époque à Constantinople, il promit à cette femme que, s’il était placé lui-même sur le siège de Pierre, il ferait réinstaller Anthémius.

229 Ei uero constantinopolin ingredienti iustinianus imperator cum magno comitatu fit obuiam: et ut Christi uices gerentem summopere ueneratus est. Mais, à son arrivée à Constantinople, l’empereur Justinien vient à sa rencontre avec une grande escorte et lui rendit un très déférent hommage comme à celui qui exerçait sur terre la fonction du Christ.

234 idem Vigilius tanta cura gregem suum et romanos obsessos a Totila Gothorum rege prosecutus est: ut cum nauigaret Constantinopolin per uim ab Augusta protractus: in itinere apud catinam urbem siciliæ multas naues frumento onerauerit ac romam miserit: quo obsessis maxima tunc rei frumentariæ inopia laborantibus subueniret. Ce même Vigile prit soin de son troupeau et des Romains assiégés par le roi des Goths, Totila, avec un tel zèle que, alors qu’il faisait voile vers Constantinople, entraîné de force sur l’ordre d’Augusta, il fit charger en chemin, à Catane, une ville sicilienne, de nombreux navires de blé qu’il envoya à Rome afin de soulager les assiégés qui alors souffraient d’une grande disette.

238 Quo Tempore Vigilius tunc diaconus et constantinopoli apocrisiarius cum romam ut supra diximus: rediisset: pulsoque siluerio pontifex ipse creatus esset: multum iuuit Bellisarium ducem præstantissimum: qui pro iustiniano imperatore tunc romæ aduersus Gothos bellum gerebat. En ce temps-là Vigile était diacre et aprocrisaire à Constantinople au moment où, comme nous l’avons dit plus haut, il revint à Rome et fut nommé pape après l’expulsion de Silvère ; il aida alors beaucoup Bélisaire, le très puissant général qui conduisait au nom de l’empereur Justinien la guerre à Rome contre les Goths.

242 (Moenibus undosis) sensus est. ego cum eum uiderem motus bellorum: fui unus et pars populi romani qui timuit tela gothorum. Quo tempore tu Vigili ueniens ab urbe constantinopoli nos omnes ab obsidione hostium liberauisti. (Moenibus undosis) Le sens est : 'Pour ma part tandis que je voyais les troubles de la guerre, j’étais une partie du peuple romain qui redoutait les traits des Goths. A ce moment-là, tu es venu, toi Vigile, depuis Constantinople et tu nous as tous libérés du siège de l’ennemi'.

274 dimissa aula. dimissis curis aulicis et inanibus. his uerbis significat Arator se aliquando Versatum fuisse in atrio imperatoris constantinopolitani uel alicuius Principis alterius. dimissa aula. ("après avoir quitté la cour") après avoir quitté les soucis de la cour et ceux qui sont vains. Par ces mots Arator veut dire qu’il a été un moment occupé dans le palais de l’empereur de Constantinople ou de quelque autre prince.